1. Khái niệm:
Gây tê tuỷ sống là phương pháp gây tê trục thần kinh trung ương trong đó thuốc tê được đưa vào khoang dưới nhện, hoà vào dịch não tuỷ, phong bế các rễ thần kinh đi ra từ tuỷ sống, làm mất cảm giác vùng do các rễ thần kinh này chi phối.
Được sử dụng trong các loại phẫu thuật vùng bụng dưới, chậu, sinh dục và chi dưới ..
Ưu điểm của gây tê tủy sống so với gây mê toàn thân
Hạn chế được các biến chứng của gây mê: Hầu hết thuốc mê đều có tác động bất lợi lên hệ thống tim mạch và hô hấp. Đồng thời, đặt nội khí quản có thể dẫn đến nhiều tai biến, đặc biệt ở các bệnh nhân có bệnh lý nền về hô hấp trước đó, việc đặt và rút nội khí quản có thể thúc đẩy cơn co thắt phế quản.
Người bệnh luôn tỉnh táo: Tạo thuận lợi cho việc theo dõi tình trạng người bệnh trong phẫu thuật, người bệnh có thể than phiền về các bất thường của cơ thể trong quá trình phẫu thuật, giúp nhân viên y tế có thể xử trí kịp thời.
Giảm đau: So với gây mê, tác dụng giảm đau của gây tê tủy sống có thể kéo dài thêm nhiều giờ sau phẫu thuật, giúp cho bệnh nhân cảm thấy dễ chịu ngay sau phẫu thuật.
2. Chỉ định
Ngoại khoa : can thiệp dưới rốn như phẫu thuật thuật chấn thương chỉnh hình từ vùng xương chậu xuống hai chi dưới, phẫu thuật tiết niệu, phẫu thuật ở vùng bụng dưới ,hậu môn trực ràng, tầng sinh môn
Sản khoa: mổ lấy thai; thủ thuật sản khoa
Gây tê để làm giảm đau
3. Chống chỉ định:
Chống chỉ định tuyệt đối :
- Người bệnh từ chối
- Nhiễm trùng tại vị trí đâm kim
- Dị ứng với thuốc sử dụng
- Người bệnh không có khả năng nằm im khi đi kim
- Tăng áp lực nội sọ
Chống chỉ định tương đối
- Bệnh lí tuỷ rễ cổ hoặc bệnh lí thần kinh ngoại biên
- Tim mạch : hẹp động mạch chủ, hoặc giảm thể tích tuần hoàn
- Huyết học: đang có rối loạn đông máu
- Nhiễm trùng toàn thân đang hoạt động
Vì vậy người bệnh cần được bác sĩ gây mê thăm khám đánh giá tiền mê trước khi thực hiện ca phẫu thuật. Người bệnh cần cung cấp đầy đủ chính xác thông tin tiền sử bệnh lí của bản thân để đảm bảo lựa chọn phương pháp vô cảm phù hợp và an toàn nhất.
4. Các tác dụng phụ hay gặp của gây tê tuỷ sống:
Tỉ lệ gặp khá cao nhưng hầu hết đều có phể phát hiện và điều trị mà không gây hậu quả nghiêm trọng cho người bệnh
- Buồn nôn, nôn
- Ngứa
- Lạnh run
- Đau đầu
- Bí tiểu
5. Các biến chứng của gây tê tuỷ sống:
Tụt huyết áp là biến chứng hay gặp với tỉ lệ cao nguyên nhân do ức chế giao cảm gây giãn mạch.
Tê tuỷ sống toàn bộ là biến chứng nặng khi bơm nhiều thuốc tê vào tuỷ sống hoặc gây tê ở quá cao
Tổn thương thần kinh có thể phục hồi hoặc không
Vì vậy gây tê tuỷ sống là một kỹ thuật cao cần được thực hiện tại cơ sở y tế có đầy đủ thuốc và các trang thiết bị cấp cứu cho người bệnh
6. Người bệnh cần làm gì trước khi gây tê tuỷ sống?
Cung cấp đầy đủ , chính xác tiền căn bệnh lý và các thuốc đang dùng của người bệnh.
Hiểu được lợi ích và nguy cơ khi gây tê trục thần kinh trung ương.
Chuẩn bị tâm lí thoải mái, phối hợp với nhân viên y tế khi thực hiện gây tê tuỷ sống
7. Nên làm gì sau khi gây tê tủy sống?
Sau phẫu thuật, bệnh nhân có gây tê tủy sống sẽ được đưa tới phòng hồi tỉnh để tiếp tục theo dõi sức khỏe và vết mổ trong ít nhất 2 giờ. Được đánh giá lại sự phục hồi cảm giác, vận động của chi dưới sau gây tê phẫu thuật.
Nếu tình trạng sức khỏe người bệnh ổn định đủ tiêu chuẩn ra khỏi phòng hồi tỉnh, bệnh nhân được chuyển xuống phòng nội trú để tiếp tục việc chăm sóc.
Trong quá trình nằm viện, nếu có xảy ra bất kỳ một trong những biến chứng nêu trên, người bệnh phải báo ngay cho bác sĩ phụ trách điều trị để kịp thời phối hợp xử lý.
Sau khi xuất viện, người nhà cần chăm sóc bệnh nhân theo hướng dẫn của bác sĩ.
Nếu thấy bất kỳ triệu chứng bất thường, người bệnh đến bệnh viện ngay để khám và điều trị kịp thời.
