NỘI DUNG CHÍNH
Khớp gối là một trong những khớp quan trọng và phức tạp nhất của cơ thể, giúp chúng ta di chuyển linh hoạt. Sụn chêm đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ khớp gối. Rách sụn chêm là một tổn thương thường gặp, việc thăm khám và điều trị đúng cách sẽ giúp người bệnh sớm hoạt động và tránh được các biến chứng không mong muốn.
Sụn chêm là gì và tại sao nó quan trọng?
- Cấu tạo: Sụn chêm là hai miếng sụn hình chữ C (ở bên trong và bên ngoài), nằm giữa xương đùi và xương chày, đóng vai trò như bộ giảm xóc của khớp gối.
- Chức năng:
- Hấp thụ lực: Phân tán và hấp thụ lực từ cơ thể dồn xuống khi đi, chạy, nhảy.
- Ổn định khớp: Giúp khớp gối vận động ổn định, tránh trật khớp.
- Bôi trơn và nuôi dưỡng: Giúp dinh dưỡng cho sụn khớp và giảm ma sát
Nguyên nhân nào gây rách sụn chêm?
Có hai nhóm nguyên nhân chính:
- Chấn thương (thường gặp ở người trẻ): Xảy ra do một động tác xoay, vặn khớp gối đột ngột khi chân đang chịu lực (ví dụ: xoay người đổi hướng nhanh trong chơi thể thao, ngã trong tư thế khớp gối xoay, ngồi xổm nâng vật nặng).
- Thoái hóa (thường gặp ở người lớn tuổi): Theo thời gian, sụn chêm bị bào mòn, yếu đi. Chỉ một động tác xoay nhẹ hoặc đứng dậy đột ngột cũng có thể gây rách.
Dấu hiệu nhận biết rách sụn chêm
Nếu gặp các triệu chứng sau, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa Cơ Chấn thương chỉnh hình để được thăm khám:
- Đau nhói ở khớp gối, đau tăng lên khi vặn xoắn hoặc ngồi xổm.
- Sưng nề quanh khớp gối, thường xuất hiện vài giờ sau chấn thương.
- Cảm giác kẹt khớp, không duỗi thẳng hoặc gập hoàn toàn được đầu gối.
- Tiếng kêu “lục cục” khi cử động.
- Cảm giác khớp gối trở nên lỏng lẻo, không vững, dễ té ngã.
Chẩn đoán rách sụn chêm
- Chẩn đoán: Ngoài thăm khám lâm sàng và thực hiện các test để kiểm tra, bác sĩ có thể chỉ định:
- Chụp MRI: Phương pháp tốt nhất để quan sát rõ hình ảnh sụn chêm bị rách.
- Nội soi khớp: Vừa giúp chẩn đoán xác định, vừa can thiệp điều trị.
- Điều trị: Tùy thuộc vào vị trí, kích thước vết rách, tuổi tác và mức độ hoạt động của người bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp:
- Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật): Áp dụng cho vết rách nhỏ, ở vùng có mạch máu nuôi (có khả năng tự lành).
- Nghỉ ngơi: Hạn chế đi lại, chạy nhảy.
- Chườm lạnh: Giảm sưng đau.
- Băng ép và nâng cao chân.
- Dùng thuốc: Thuốc giảm đau, chống viêm.
- Vật lý trị liệu: Giai đoạn quan trọng để phục hồi sức mạnh cơ và tầm vận động.
- Phẫu thuật (Khi điều trị bảo tồn thất bại hoặc vết rách lớn):
- Khâu sụn chêm: Giữ lại toàn bộ sụn chêm, phù hợp với người trẻ, vết rách ở vùng có máu nuôi.
- Cắt bỏ một phần sụn chêm: Loại bỏ phần sụn bị rách, bảo tồn tối đa phần lành lặn. Đây là phương pháp rất phổ biến hiện nay.
Điều trị rách sụn chêm
Dù điều trị bằng phương pháp nào, vật lý trị liệu (VLTL) cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phục hồi của người bệnh.
- Mục tiêu:
- Giảm đau, giảm sưng.
- Phục hồi biên độ vận động của khớp gối.
- Tăng sức mạnh các cơ quanh khớp (đặc biệt là cơ tứ đầu đùi), giúp khớp vững chắc hơn.
- Từng bước trở lại sinh hoạt và thể thao bình thường.
- Lưu ý: Cần tuân thủ tuyệt đối các bài tập và lộ trình do bác sĩ và kỹ thuật viên VLTL hướng dẫn. Tự ý tập luyện quá sức có thể làm nặng thêm tình trạng chấn thương.
Lời khuyên dành cho bạn
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Đừng bỏ qua các cuộc hẹn tái khám. Đây là cách để bác sĩ đánh giá tiến triển và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.
- Kiên nhẫn: Quá trình hồi phục cần thời gian. Đừng nóng vội.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên khớp gối đang chấn thương.
- Tập luyện an toàn: Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao, mang giày phù hợp, và tăng cường sức mạnh cơ đùi, cơ cẳng chân.
- Lắng nghe cơ thể: Nếu cơn đau tái phát hoặc trở nên trầm trọng hơn, hãy dừng hoạt động và thông báo ngay cho bác sĩ.
Rách sụn chêm hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm và đúng phương pháp. Vì vậy, đừng chủ quan khi khớp gối có triệu chứng bất thường.
Tại Khoa Ngoại Bệnh viện 22-12, với kỹ thuật nội soi khớp hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ chấn thương chỉnh hình nhiều năm tuổi nghề, giúp bệnh nhân chẩn đoán chính xác và điều trị rách sụn chêm ít xâm lấn, phục hồi nhanh, giảm tối đa biến chứng.
Hãy lắng nghe cơ thể bạn và chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường để bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài.
