Lấy máu gót chân là một trong số những cách sàng lọc sơ sinh đang được áp dụng hiện nay nhằm phát hiện sớm các bệnh lý bẩm sinh nghiêm trọng liên quan đến rối loạn nội tiết, rối loạn chuyển hóa và di truyển, những bệnh này ảnh hưởng đến sức khỏe và phát triển thể chất, tâm thần của trẻ mà khó có thể phát hiện trên lâm sàng khi trẻ mới sinh.
Các bệnh này nếu phát hiện sớm và điều trị thì có thể cứu sống tính mạng bé, giảm nhẹ triệu chứng và hậu quả. Một vài bệnh lý như bệnh suy giáp bẩm sinh nếu phát hiện sớm và được điều trị ngay trong vòng 2 tuần sau sinh thì trẻ sẽ phục hồi và phát triển hoàn toàn bình thường cả thể chất và tinh thần.
- Hiện tại có 3 xét nghiệm đang được khuyến cáo là G6PD (bệnh thiếu men G6PD có thể khiến hồng cầu dễ vỡ), TSH (suy giáp bẩm sinh có thể khiến bé không đủ hormon tuyến giáp, ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ và cơ thể), 17-OHP (suy thượng thận bẩm sinh có thể dẫn đến mất muối gây tử vong, mơ hồ giới tính ở bé gái). Ngoài ra xét nghiệm sàng lọc sơ sinh còn có thể phát hiện hơn 73 bệnh khác.
- Hầu hết các em bé sẽ cho kết quả xét nghiệm là bình thường, chỉ có một tỉ lệ rất nhỏ các em bé có kết quả sàng lọc sơ sinh bất thường vì tỉ lệ trẻ mắc các bệnh này khá thấp. Nhưng kết quả này không có nghĩa là bé mắc bệnh mà có khả năng cao bị mắc bệnh. Nếu kết quả bất thường các bác sĩ có thể sẽ làm xét nghiệm lần 2 và thực hiện các thăm khám, sàng lọc tiếp theo để đưa ra phương án chữa trị.
- Một số nước như Mỹ, Úc thì sàng lọc sơ sinh được đưa vào thường quy cho tất cả trẻ em. Ở bệnh viện 22-12 đã áp dụng lấy máu gót chân sàng lọc bệnh cho bé sau sinh thường quy, gồm gói 9 bệnh và gói 73 bệnh tùy vào bố mẹ lựa chọn.
- Việc lấy máu xét nghiệm thường được thực hiện trong khoảng 48-72h sau sinh và lấy khoảng 4 giọt máu. Hầu hết các bé sẽ khóc khi bị lấy máu nên mẹ có thể cho bé bú, ôm bé và vỗ về bé khi lấy máu. Bố mẹ nên tiến hành sàng lọc sơ sinh cho bé nếu có điều kiện và khả năng.
- Tại sao lại lấy máu ở gót chân? Bộ phận nào trên cơ thể cũng có thể lấy máu, nhưng gót chân được chọn vì hai lý do chính:
- Lượng máu dồi dào: Gót chân là nơi có đủ máu mao mạch để lấy được số lượng cần thiết cho xét nghiệm.
- Ít nhạy cảm: Vùng da gót chân dày hơn, ít dây thần kinh cảm giác hơn so với các vị trí khác, giúp bé ít đau hơn khi bị chích.
Tóm lại, lấy máu gót chân là bước kiểm tra sức khỏe quan trọng đầu tiên trong đời bé, mang lại cơ hội điều trị kịp thời, giúp trẻ có một tương lai khỏe mạnh.
