Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một rối loạn chuyển hóa mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết kéo dài do cơ thể thiếu insulin hoặc không sử dụng hiệu quả insulin. Bên cạnh các biến chứng về mắt, thận, thần kinh, đột quỵ (tai biến mạch máu não) là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh tiểu đường, có thể để lại hậu quả nặng nề hoặc gây tử vong.
Vì sao tiểu đường làm tăng nguy cơ đột quỵ?
Khi đường huyết trong máu cao trong thời gian dài, thành mạch máu bị tổn thương và xơ cứng, làm giảm khả năng đàn hồi. Lúc này, các mảng xơ vữa dễ hình thành trong lòng mạch, cản trở dòng máu lên não, dẫn đến tắc mạch não (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch não (xuất huyết não).
- Ngoài ra, người tiểu đường thường mắc kèm các yếu tố nguy cơ tim mạch khác, khiến khả năng đột quỵ tăng lên nhiều lần:
- Tăng huyết áp: Tăng áp lực trong mạch máu não, dễ gây vỡ hoặc tắc mạch.
- Rối loạn mỡ máu: Tăng cholesterol “xấu” (LDL) và triglycerid, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.
- Thừa cân, béo phì: Làm tăng kháng insulin và rối loạn chuyển hóa.
- Hút thuốc lá: Gây co mạch, tổn thương nội mạc mạch máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Lười vận động: Làm giảm tuần hoàn, tăng nguy cơ béo phì và mỡ máu cao.
- Khi các yếu tố này cùng tồn tại với tiểu đường, nguy cơ đột quỵ cao gấp 2–4 lần so với người không mắc bệnh.
Dấu hiệu cảnh báo sớm đột quỵ ở người tiểu đường
Người bệnh tiểu đường cần đặc biệt chú ý nếu có các triệu chứng sau:
- Đột ngột yếu liệt một bên cơ thể (tay, chân hoặc mặt).
- Nói ngọng, nói khó hoặc không hiểu được lời người khác.
- Mất thị lực một hoặc hai bên.
- Chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân.
Khi xuất hiện những dấu hiệu này, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức — thời gian “vàng” để cứu não chỉ trong khoảng 3–4,5 giờ đầu sau khởi phát triệu chứng.
Biện pháp phòng ngừa đột quỵ ở người tiểu đường
- Phòng ngừa luôn là biện pháp hiệu quả nhất. Người bệnh tiểu đường nên:
- Kiểm soát đường huyết ổn định (HbA1c < 7%).
- Giữ huyết áp dưới 130/80 mmHg.
- Theo dõi mỡ máu định kỳ, dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ.
- Tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).
- Ăn uống lành mạnh: tăng rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế đường, muối và chất béo bão hòa.
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ tim mạch.
Tiểu đường không chỉ là bệnh rối loạn đường huyết đơn thuần mà còn là “kẻ thầm lặng” tấn công mạch máu. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Việc duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ điều trị và kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa giúp người bệnh tiểu đường phòng ngừa đột quỵ và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
